Μερικά πράγματα τελικά δεν μπορείς να τα αποφύγεις. Όπως ,για παράδειγμα ,το να περιμένεις το λεωφορείο και να ανοίγεται ο νους σου στο ταξίδεμα μιας άλλης εποχής. Τι απομένει σήμερα από αυτό το παρελθόν; Μια στάση λεωφορείου. Μια πέτρινη πινακίδα στον τοίχο του Βερόπουλου.
Από τον σταθμό των υπεραστικών λεωφορείων στον Κηφισό, ανηφορίζοντας την οδό Δράκοντος ,το λεωφορείο της γραμμής, 051- Ακαδημία Πλάτωνος πραγματοποιεί την στάση « Μαυρομμάτη». Η στάση του Μαυρομμάτη λοιπόν, καταγράφεται στους χάρτες της πόλης, διαβάζεται και εκφωνείται και θα εκφωνείται από κατοίκους, επισκέπτες της περιοχής ,καθημερινά και για πάντα.
Ποιος είναι όμως ο Μαυρομμάτης τον οποίο τιμούμε ολοι εμείς οι της Ακαδημίας Πλάτωνος δίνοντας το όνομά του ;Αυτός ηταν και ο λόγος που θέλησα να συναντηθώ και να μιλήσω μαζί του. Μια συζήτηση που ξεκίνησε με ένα πλατύ χαμόγελο, που σου προκαλεί ένα υπέροχο συναίσθημα αφού μπορείς να καταλάβεις με απλά λόγια ,όποια ιστορική περίοδο θελήσεις.
Ο κ. Απόστολος Χρ. Μαυρομμάτης,(ΤΑΜΟΣ) παντοπώλης ,διετέλεσε πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Παντοπωλιακών Εταιρειών Συνεταιρισμών Κοινοπραξίας Ελλάδος ΠΕΠΕΣΚΕ και της Συνεταιριστικής Ένωσης μικρομεσαίων επιχειρήσεων τροφίμων «ΑΘΗΝΑ market ΕΠΕ».
Στο γραφείο του, οι φωτογραφίες των γονιών του,Χρήστου και Βασιλικής Μαυρομμάτη ,από το ορεινό χωριό Τζούρτζια του Ασπροποτάμου του Νομού Τρικάλων. Ανθρωποι που μόχθησαν και έστησαν το σπιτικό και το παντοπωλείο τους στην γωνία Πλάτωνος και Κρατύλου. Το παντοπωλείο της οικογένειας στη γωνία Πλάτωνος [U1] και Κρατύλου στάθηκε η αφορμή όχι μόνο να «βαπτισθεί» σε στάση λεωφορείων της γραμμής 051-Ακαδημία Πλάτωνος «Στάση Μαυρομμάτη» αλλά ενέπνευσε και τον Γιώργο Ζαμπέτα που τραγούδησε «Στου Μαυρομμάτη τη γωνιά , στη βρύση του Λεμπέση”.
Ο κ.Μαυρομμάτης παρακολουθεί τις αλλαγές, ή μάλλον τη μετάλλαξη, της γειτονιάς του, της συνοικίας του, της πόλης του, των ανθρώπων. Παρακολουθεί μ’ ένα βλέμμα τρυφερό και λυπημένο ταυτόχρονα. Ο Απόστολος Μαυρομμάτης, κάνει συγκρίσεις με το παρόν. Θυμάται και δεν εγκαταλείπει μια ποιητική διάθεση που προσθέτει μια μοναδική ομορφιά στις ιστορίες του, χωρίς να τις βαραίνει, να τις δραματοποιεί ή να τις εξωραΐζει. Το παντοπωλείο Μαυρομμάτη στην Ακαδημία Πλάτωνος ηταν το πρώτο πανελλαδικά που δημιούργησε πλήρες τμήμα κατεψυγμένων προϊόντων με τα περίφημα κατεψυγμένα ψάρια με την επωνυμία ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ .Η κοινωνική προσφορά των αδελφών Αποστ.και Κων/νου Μαυρομμάτη μεγάλη. Τρανή απόδειξη η ευχαριστήρια επιστολή του Διευθυντή του 6Οου Δημόσιου Δημοτικού Σχολείου Ι. Παπαμιχαήλ, για τα πλούσια δώρα στους αριστεύσαντες μαθητές το σχολικό έτος 1958-19859 .(Το σχολείο βρισκόταν τότε πάνω στην σημερινή μικρή πλατεία της οδού Κρατύλου.)
Ο κ.Μαυρομμάτης υποστηρίζει με θέρμη ότι ο παντοπώλης δεν τολμούσε τον παλιό καιρό να προσφέρει προϊόντα δεύτερης διαλογής, αφού πρώτα τα δοκίμαζε και μετά τα έβαζε μέσα στο μαγαζί του, το λάδι, τη φέτα, τη λακέρδα και τις σαρδέλες.
Για τα σημερινά μέτρα ελέγχου δεν έχει όμως και την καλύτερη εικόνα, λόγω έλλειψης δυνατότητας ελέγχου του μαγαζάτορα στα τυποποιημένα προϊόντα. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο υπόγειο ή στα πατάρια του μαγαζιού κοιμόντουσαν οι παραγιοί, οι γνωστοί ως μπακαλόγατοι που έρχονταν από το χωριό για μια καλύτερη τύχη στην Αθήνα.. Χρόνια δύσκολα που ταυτίστηκαν με ασπρόμαυρες φωτογραφίες λευκώματος της παλιάς Αθήνας και διαδέχτηκαν ευτυχισμένα χρόνια δημιουργίας και ένωσης των δυνάμεων των παντοπωλών. Οι καλύτερες μέρες ήρθαν με την ίδρυση της «Προμηθευτικής Ένωσης Παντοπωλών Αθηνά Market» που σκοπό είχε κατά κύριο λόγο τον εφοδιασμό των μελών σε χαμηλές τιμές. Η πρωτοβουλία ευοδώθηκε και στη συνέχεια οι παντοπωλειακοί συνεταιρισμοί δημιούργησαν τα δικά τους υπερκαταστήματα ιδιοκτησίας ΑΘΗΝΑ S/M ΕΠΕ, 17 στην Αττική και 7 στην επαρχία. Τα υπερκαταστήματα των παντοπωλειακών συνεταιριστικών ενώσεων σε όλη την χώρα ήταν περισσότερα από 100 .Όμως στα τέλη του 1993, η αγορά άλλαξε και τα μαύρα σύννεφα του σκληρού ανταγωνισμού με την είσοδο των ξένων επιχειρήσεων στον κλάδο. Τις συνθήκες περιγράφει γλαφυρά ο κ.Μαυρομάτης στο βιβλίο του διευκρινίζοντας ότι μετά τα 30 χρόνια επιτυχημένης λειτουργίας της «ΑΘΗΝΑ MARKET» , η παλιά γενιά παντοπωλών δεν μπορούσε να βρει διαδόχους οπότε κι αναγκάστηκε να παραιτηθεί του αγώνα της πουλώντας τον κόπο μιας ζωής σε ιδιωτικές επιχειρήσεις. Και εμείς ως πελάτες στριμωχτήκαμε στα μεγάλα καταστήματα, για να ψωνίσουμε κρέατα, λαχανικά, τυριά, μανταλάκια και γλάστρες. Σπρώχνουμε ανώνυμοι και ανενόχλητοι καροτσάκια που τα γεμίζουμε ωραίες ταμπέλες και χημικά. Η λιτότητα μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία να αναζητήσουμε πέρα από τις οικονομικά συμφέρουσες λύσεις, να θυμηθούμε τις μυρωδιές του τυριού, του βαρελίσιου κρασιού αλλά να νιώσουμε την ζεστασιά της ανθρώπινης επαφής με τον μπακάλη. Στο κάτω-κάτω, ζουν και κάποιες οικογένειες παραγωγών, υπογραμμίζοντας την ηθική και ανθρώπινη πλευρά μιας επιχείρησης.
Ευχαρίστησα τον κο Απόστολο Μαυρομμάτη,φού με ρομαντική διάθεση και προθυμία μου άνοιξε ένα αρχείο γεύσεων από μπακάλικα περασμένων δεκαετιών τα οποία δεν υπάρχουν πλέον.
Γιατί οι περισσότεροι από εμάς αγνοούν ,ότι η γεύση είναι η πιο εκλεκτή των αισθήσεων, μόνο που ένας μπακάλης γνωρίζει, πώς να την κανακέψει.
Γεωργία Π.Ξάνθη.